ΝΑΙ (στην Αγγλική)

Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση  των φοιτητών με τις βασικές έννοιες της Υδρολογίας αλλά και την εξοικείωση με τη χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και δεδομένων Τηλεπισκόπησης για την εκπόνηση ολοκληρωμένων υδρολογικών μελετών. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα μπορεί:

1. Να αντιλαμβάνεται τις έννοιες του υδρολογικού κύκλου και του υδρολογικού ισοζυγίου.
2. Να αντιλαμβάνεται τις έννοιες της χωρικής ανάλυσης και να χρησιμοποιεί με ευχέρεια εργαλεία χωρικής παρεμβολής
3. Να μελετά, να διαχειρίζεται και να αναλύει στατιστικά υδρολογικά δεδομένα από σταθμούς ή βάσεις δεδομένων.
4. Να επεξεργάζεται ψηφιακά μοντέλα αναγλύφου για την εξαγωγή υδρολογικών στοιχείων σε περιβάλλον ΓΣΠ.
5. Να επεξεργάζεται θερμικά και πολυφασματικά δεδομένα τηλεπισκόπησης για τον υπολογισμό της εξατμισοδιαπνοής.

Επιπλέον, στο τέλος του εξαμήνου ο φοιτητής θα έχει περαιτέρω αναπτύξει τις ακόλουθες δεξιότητες:

1. Υπολογίζει αναλογικά αλλά και ψηφιακά σε περιβάλλον ΓΣΠ τις βασικές παραμέτρους του υδρολογικού ισοζυγίου.
2. Υπολογίζει αναλογικά αλλά και ψηφιακά σε περιβάλλον ΓΣΠ τις μορφομετρικές παραμέτρους της υδρολογικής λεκάνης αλλά και του υδρογραφικού δικτύου. 
3. Να εκπονεί ολοκληρωμένες υδρολογικές μελέτες.
4. Να δημιουργεί μοντέλα απορροής αλλά και πλημμυρικών φαινομένων σε περιβάλλον ΓΣΠ.

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον 

Το μάθημα είναι οργανωμένο σε τέσσερις κύκλους διδασκαλίας όπως περιγράφονται στη συνέχεια. 

• Υδρολογικός κύκλος, Υδρολογικό Ισοζύγιο, Ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, Εξατμισοδιαπνοή, Επιφανειακή απορροή, Διήθηση.
• Στατιστική επεξεργασία των βροχομετρικών παρατηρήσεων.
• Εκτίμηση του όγκου ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων υδρολογικής λεκάνης (μέθοδος του μέσου όρου ύψους βροχής, μέθοδος Thiessen, μέθοδος ισοϋέτιων).
• Εκτίμηση της εξάτμισης-διαπνοής, (μέθοδος Τhornthwaite, μέθοδος TURC, μέθοδος Burdon-Papakis, μέθοδος Coutagne).
• Χωρική Ανάλυση και μέθοδοι χωρικής παρεμβολής
• Χρήση της χωρικής παρεμβολής στην Υδρολογία
• Ψηφιακά Μοντέλα Επιφανείας.
• Μέθοδοι δημιουργίας Ψηφιακών Μοντέλων Επιφανείας
• Εξαγωγή υδρολογικών λεκανών και υδρογραφικών δικτύων από ψηφιακά Ψηφιακά μοντέλα επιφανείας.
• Υδρολογική και ποσοτική ανάλυση λεκάνης.
• Αρίθμηση κλάδων υδρογραφικού δικτύου κατά Sthrahler και Shreve.
• Νόμοι του Horton.
• Υπολογισμός μορφομετρικών παραμέτρων λεκάνης και μορφομετρικών παραμέτρων υδρογραφικών δικτύων.
• Θερμικά δεδομένα τηλεπισκόπησης
• Πολυφασματικά δεδομένα τηλεπισκόπησης
• Εκτίμηση της εξατμισοδιαπνοής με θερμικά και πολυφασματικά δεδομένα Τηλεπισκόπησης.
• Δημιουργία μοντέλου απορροής σε περιβάλλον ΓΣΠ.
• Εκτίμηση πλημμυρικού κινδύνου σε περιβάλλον ΓΣΠ.

• Γραπτή εξέταση (70%)
• Γραπτές αναφορές για κάθε εργαστηριακή άσκηση (30%)

1. "Υδρολογία με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και δεδομένων Τηλεπισκόπησης ", Λαμπράκης, Νικολακόπουλος, Κατσάνου, Εκδόσεις Κάλλιπος 2015, σελ. 225.
2. "Τεχνική υδρολογία επιφανειακών υδάτων", Δ. Παπαμιχαήλ, Εκδόσεις Γιαχούδη, Θεσσαλονίκη 2004.

Το μάθημα δίνει τη θεωρητική και αντικειμενική γνώση που σχετίζεται με τον προσδιορισμό των βασικών παραμέτρων – χαρακτηριστικών του εδάφους και τις μεθοδολογίες σχεδιασμού και διαστασιολόγησης θεμελιώσεων τεχνικών έργων. Επιπρόσθετα, περιγράφονται συνδυαστικά θέματα ποιοτικού ελέγχου των γεωυλικών για επιχώματα και αδρανή καθώς επίσης και γεωσυνθετικών υλικών

Ο φοιτητής κατέχει νοητικές και πρακτικές δεξιότητες και έχει τη δυνατότητα:

• Αξιοποίησης τεχνογνωσίας για τον ποιοτικό έλεγχο γεωυλικών (αδρανών και επιχωμάτων) και γεωσυνθετικών μέσω εργαστηριακών και επιτόπου μεθοδολογιών (χρήση κατάλληλων μεθόδων, υλικών και οργάνων)
• Εφαρμογής γνώσεων και δημιουργικής σκέψης για την επίλυση προβλημάτων σχετικών με τον ασφαλή σχεδιασμό θεμελιώσεων και την ορθή διαστασιολόγησή τους

Επίσης ο φοιτητής στο εργασιακό περιβάλλον έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί:

• με επάρκεια στη διεπιστημονικότητα που απαιτούν τα τεχνικά έργα (μελέτη - κατασκευή)
• με υπευθυνότητα και αξιοπιστία στην περίπτωση αυτόνομης απασχόλησης

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Λήψη αποφάσεων
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον 

1. Επίδραση τάσεων στο έδαφος, γεωστατικές τάσεις,  ενεργές και ολικές τάσεις
2. Διατμητική αντοχή εδαφών: αστοχία εδαφικού υλικού, εκτίμηση παραμέτρων διατμητικής αντοχής - εργαστηριακή προσομοίωση, διατμητική αντοχή σε συνεκτικά και μη συνεκτικά εδάφη
3. Παραμόρφωση εδαφών και Στερεοποίηση - εργαστηριακή προσομοίωση
4. Γενικές αρχές θεμελιώσεων τεχνικών έργων: επιτρεπόμενη τάση θεμελίωσης, είδη θεμελίωσης, παράμετροι σχεδιασμού, μέθοδοι υπολογισμού, εκτίμηση καθιζήσεων
5. Συμπύκνωση εδαφών και κατασκευή επιχωμάτων
6. Αδρανή υλικά και ποιοτικός έλεγχος
7. Γεωσυνθετικά υλικά: κατηγορίες και είδη, χαρακτηριστικά, ποιοτικός έλεγχος, χρήσεις - εφαρμογές.
8. Εργαστηριακές Δοκιμές: (α) σχεδιασμού θεμελιώσεων, (β) Καταλληλότητας Εδαφών για κατασκευή επιχωμάτων, (γ) Ποιοτικού Ελέγχου Αδρανών Υλικών, σύμφωνα με τις πρότυπες προδιαγραφές (ASTM, BS, EN)

• Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (power point) στη διδασκαλία
• Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας και Διάχυση του εκπαιδευτικού υλικού μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας  e_class

Ι) Αξιολόγηση Εργαστηριακών Ασκήσεων (30%):

(α) Κάθε Άσκηση παραδίδεται επιλυμένη την επόμενη εβδομάδα από την εκπαιδευτική της διαδικασία, διορθώνεται , βαθμολογείται και επιστρέφεται στο φοιτητή. Υπολογίζεται ο μέσος όρος όλων των ασκήσεων (α)

((β) γραπτή τελική εξέταση που περιλαμβάνει  την επίλυση εργαστηριακών ασκήσεων

Τελική Αξιολόγηση (I) = (α)*9% + (β)*21%

ΙΙ) Γραπτή Τελική Εξέταση Μαθήματος (70%):

1. Τεχνική Γεωλογία (2002). Γ. Κούκης, Ν. Σαμπατακάκης Εκδόσεις Παπασωτηρίου, σελ. 514.
2. Εφαρμογές της Τεχνικής Γεωλογίας και Γεωτεχνικής στα Τεχνικά Έργα (2015). Ν. Σαμπατακάκης, Γ. Κούκης, Ν. Δεπούντης. Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών, σελ. 131
3. Element of soil mechanics, Ian Smith, 8^th edition
4. Geotechnical Engineering Handbook, Braja Das, Ross Publishing

 -Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

1. Bulletin of Engineering Geology and the Environment. Springer
2. Engineering Geology. Elsevier.
3. Geotechnical and Geological Engineering. Springer

Το μάθημα επικεντρώνεται στις εφαρμογές της Γεωμορφολογίας και σε ειδικότερα θέματα:

αστικοποίησης και των μεταβολών του γεωμορφολογικού περιβάλλοντος λόγω των ανθρώπινων παρεμβάσεων,

• ανθρωπογενούς τοπίου-αναγλύφου,
• μεταβολών χρήσεων Γης,
• εγγυοβελτιωτικών έργων (λιμνοδεξαμενών, τεχνητών διοχετεύσεων),
• εκτίμησης γεωμορφολογικών κινδύνων,
• διαχείρισης γεωμορφολογικών καταστροφών,
• πλημμύρες,
• διαβρωση,
• κινήσεις βαρύτητας (καταπτώσεις, ολισθήσεις, ερπυσμοί, καθιζήσεις, καταρρεύσεις),
• επίδραση αναγλύφου στις κατασκευές,
• καθορισμού ασφαλών χώρων για ανάπτυξη ανθρώπινων δραστηριοτήτων

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα έχουν αποκτήσει χρήσιμες και απαραίτητες δεξιότητες για τον μετέπειτα εργασιακό βίο τους.

Επίσης οι φοιτητές θα είναι ικανοί:

• να αναγνωρίζουν, να προσδιορίζουν και να περιγράφουν τις αρχές της εφαρμοσμένης γεωμορφολογίας στις υδρολογικές μελέτες, στην παράκτια ζώνη και στις χρήσεις γης,
• να κατανοούν, να διακρίνουν και να ερμηνεύουν τις επιπτώσεις της αστικοποίησης και των ανθρώπινων επεμβάσεων στις μεταβολές του γεωμορφολογικού περιβάλλοντος, στην αλλοίωση του αναγλύφου και τις επιδράσεις τους στην εκδήλωση φυσικών καταστροφών όπως πλημμύρες, κατολισθήσεις, καταπτώσεις, καθιζήσεις, διάβρωση,
• να υπολογίζουν φυσικές παραμέτρους για τον σχεδιασμό τεχνικών έργων όπως διευθετήσεις χειμάρρων, φράγματα, δρόμοι, οικισμοί καθώς και παράγοντες που επιδρούν στην εκδήλωση κινήσεων γαιών, πλημμύρων, διάβρωσης κ.λ.π.
• να εφαρμόζουν μεθόδους της εφαρμοσμένης γεωμορφολογίας στον σχεδιασμό τεχνικών έργων και στην εκτίμηση γεωμορφολογικών κινδύνων,
• να συλλέγουν και να αναλύουν, τη πρωτογενή στοιχεία καθώς και να συνδυάζουν και να συνθέτουν παραδείγματα μελετών, που έχουν γίνει στον διεθνή αλλά και στον ελλαδικό χώρο,
• να εξηγούν, να συλλέγουν, να συγκρίνουν και να αξιολογούν δεδομένα στην επίλυση προβλημάτων όπως είναι η εδαφολογία και το γεωλογικό υπόβαθρο αστικών περιοχών, η διαχείριση επιφανειακών υδάτων, η εκτίμηση φυσικών κινδύνων (πλημμύρες, κινησεις βαρύτητας, διάβρωση), η ανάπτυξη, ο σχεδιασμός και διαχείριση αστικών περιοχών

Οι γενικές ικανότητες που θα πρέπει να έχουν αποκτήσει οι φοιτητές και στις οποίες αποσκοπεί το μάθημα είναι:

• Θεωρητική σκέψη και ικανότητα μετατροπής της θεωρίας σε πράξη
• Ικανότητα εφαρμογής γνώσεων στην επίλυση προβλημάτων
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Α. Διαλέξεις μαθήματος

Οι παραδόσεις του μαθήματος περιλαμβάνουν:

Διαφορά θεωρητικής και εφαρμοσμένης γεωμορφολογίας.

• Κλιματικές αλλαγές του παρελθόντος (Τεταρτογενές),
• Εφαρμογές της Γεωμορφολογίας (επιφανειακά και υπόγεια νερά, χερσaίο ανάγλυφο, υδρογραφικά δίκτυα, δελταϊκές περιοχές, μεταβολές στάθμης θάλασσας).
• Γεωμορφολογία και χρήσεις γης.
• Αστικοποίηση και μεταβολές στο Γεωμορφολογικό περιβάλλον.
• Φυσικοί κίνδυνοι και καταστροφές (Κινήσεις βαρύτητας, Πλημμύρες, Διάβρωση κλπ).
• Τεχνικά και περιβαλλοντικά θέματα των αστικών περιοχών όπως εδαφολογία και γεωλογικό υπόβαθρο αστικών περιοχών, διαχείριση επιφανειακών υδάτων, εκτίμηση φυσικών κινδύνων (πλημμύρες, κατολισθήσεις, καταπτώσεις, καθιζήσεις, διάβρωση), ανάπτυξη σχεδιασμός και διαχείριση αστικών περιοχών.

Β. Ασκήσεις εμπέδωσης

• Πρόσωπο με πρόσωπο διαλέξεις
• Πρακτικές ασκήσεις, ασκήσεις πεδίου

• Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class.
• Χρήση πολυμέσων και πλατφόρμας Powerpoint.

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική

Α. Διαλέξεις (60%)

• προετοιμασία και παρουσίαση από τους φοιτητές μιας εργασίας (από λίστα θεμάτων),
• ερωτήσεις κατά την ώρα της παρουσίασης

Β. Ασκήσεις-Εργαστήριο (40%)

1. Μπαθρέλλος Γ., Σκυλοδήμου Χ. (2021): «Καρστική Γεωμορφολογία & Αρχές Σπηλαιολογίας», εκδ. «Κάλλιπος».
2. Σημειώσεις Μαθήματος Θεωρίας και Εργαστηρίου που παρέχονται σε pdf μέσω e-class.
3. Λέκκας, Ε.Λ. (2010): «Φυσικές & Τεχνολογικές Καταστροφές», εκδ. Access Pre-Press, διατίθεται ελεύθερα σε μορφή pdf μέσω του συνδέσμου https://www.openbook.gr/fysikes-kai-texnologikes-katastrofes/
4. Oya, M. (2001): Applied Geomorphology for Mitigation of Natural Hazards, p. 182, Springer.
5. Julien, P.Y. (2002): River mechanics, p. 456, Cambridge University Press.
6. Boon, P.J., Raven, P.J. (2012): River Conservation and Management, p. 411, Wiley.
7. Anbazhagan, S., Subramanian, S.K., Yang, X. (2011): Geoinformat i cs in Applied Geomorphology, p. 387, CRC Press - Taylor & Francis.
8. Allison, R.J. (2002): Applied Geomorphology, p. 480, Wiley.
9. Slaymaker, O. (2000): Geomorphology, Human Activity and Global Environmental Change, p. 334, Wiley.
10. Fookes, P.G., Lee, E.M., Griffiths, J.S. (2007):Engineering Geomorphology, Theory and Practice, p. 307, CRC Press - Taylor and Francis.

Η απόκτηση δεξιοτήτων σχετικά µε τις µεθοδολογίες και τεχνικές ορθολογικής διαχείρισης υδατικών πόρων και προστασίας τους από περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος  οι φοιτητές θα είναι σε θέση:

• Να κατανοήσουν τις έννοιες της βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων
• Να κατανοήσουν τη διαχειριστική Οδηγία πλαίσιο της ΕΕ 2000/60
• Να κατανοήσουν τις έννοιες και τις δράσεις για την προστασία των υδάτων από τη ρύπανση
• Να ολοκληρώσουν διαχειριστικές και περιβαλλοντικές  μελέτες

Επίσης οι φοιτητές θα έχουν την ικανότητα να ανταποκριθούν σε εργασιακό περιβάλλον πεδίου  με επάρκεια στη διεπιστημονικότητα που απαιτούν οι  περιβαλλοντικές και διαχειριστικές μελέτες με υπευθυνότητα και αξιοπιστία στην περίπτωση αυτόνομης απασχόλησης

• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής  

• Ανάπτυξη εννοιών, όπως βιωσιμότητα, αειφορία, βιώσιμη διαχείριση υδατικών πόρων
• Ανάλυση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Πλαίσιο για τα νερά 2000/60/ΕΚ
• Παρουσίαση της θεσμικής διάρθρωσης της Διαχείρισης των Υδατικών Πόρων στην Ελλάδα
• Συστηµατική ανάλυση των υδατικών πόρων. Μοντέλα προσομοίωσης.
• Διαδικασίες σχεδιασµού και λήψης αποφάσεων.
• Οικονοµικοί µηχανισµοί για τη διαχείριση των υδατικών πόρων.
• Χρήσεις του νερού – Κατανάλωση νερού
• Διαθεσιμότητα του νερού –Φυσικός Εμπλουτισμός – Υπόγεια Αποθέματα νερού 
• Λειτουργία ταμιευτήρων και διαχείριση
• Τεχνητός Εµπλουτισµός των υδροφόρων
• Ξηρασία και διαχείριση των παροχών νερού
• Ρύπανση- Ρύποι και φυσικοχημικές ιδιότητες αυτών
• Πηγές ρύπανσης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων
• Προστασία των υδατικών πόρων.

• Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (power point) στη διδασκαλία
• Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας και Διάχυση του εκπαιδευτικού υλικού μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας  e_class

1. Γ. Σούλιος, 2004. Γενική Υδρογεωλογία-Αποθέματα και Διαχείριση υπόγειου νερού, Εκδ. Αφοι Κυριακίδη, 2004.
2. Ε. Ζαγγaνά, 2016 Διαχείριση και Προστασία Υδατικών Πόρων, Παν/κές Σημειώσεις.
3. Γ. Καλλέργης, 1999. Εφαρμοσμένη – Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία. Έκδοση Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Τόμος Α, Τόμος Β.

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

1. Journal of Hydrology, Elsevier
2. Water Research, IWA
3. Environmental Earth Sciences, Springer Publishers; Water Policy, IWA Publishing; Water Resources Management, Springer Publishers; Environmental Monitoring and Assessment,  Springer Publishers